Σάδερλαντ, Γκράχαμ Βίβιαν

(Satherland). Άγγλος ζωγράφος (Λονδίνο 1903). Από τους κορυφαίους σύγχρονους Άγγλους ζωγράφους. Άρχισε ως χαράκτης, υπέστη την επίδραση του Μπλαίηκ και δίδαξε χαρακτική στη Σχολή Τέχνης του Τσέλση. Εικονογράφησε βιβλία, σχεδίασε κοστούμια και σκηνογραφίες για το θέατρο και, από το 1936, αφοσιώθηκε στη ζωγραφική δίνοντας μια εκδοχή του υπερρεαλισμού - όπου φαίνονται τα διδάγματα του Κλέε, του Λαμ και του Πικάσο - πρωτότυπη και χαρακτηριστικά αγγλική. Στην πρώτη περίοδο εργάστηκε πάνω σε μια ιδέα τοπίου μεταβάλλοντας τα φυτικά και ορυκτά σχήματα σε είδος «τοτέμ» που αναπηδούν απειλητικά από το ενιαίο φόντο μέσα σ’ ένα κλίμα πυκνό από ψυχαναλυτικές υποβολές. Κατά τη διάρκεια του πόλεμου ανάλαβε, μαζί με άλλους ζωγράφους, μεταξύ των οποίων ο Μουρ και ο Νας, να εικονογραφήσει επεισόδια από τη ζωή του Λονδίνου κατά την πολεμική περίοδο. Και έδωσε μια τελείως προσωπική ερμηνεία, ζωγραφίζοντας εφιαλτικές όψεις του Λονδίνου και της Ουαλίας, που είχαν ερειπωθεί από τους βομβαρδισμούς. Αυτή είναι η περίοδος κατά την οποία ο καλλιτέχνης ενέτεινε το ενδιαφέρον του για τη μελέτη της ανθρώπινης μορφής, μέσα από την οποία θα καταλήξει στην πονεμένη «Σταύρωση» για την εκκλησία του Αγίου Ματθαίου του Νόρθαμπτον και τα πολυάριθμα σκίτσα που έκανε από το 1952 ως το 1961 για τον τάπητα «Ο Χριστός εν δόξτι» του καθεδρικού ναού του Κόβεντρυ». Τα επόμενα χρόνια στράφηκε, με τις «Όρθιες μορφές» και τα «Κεφάλια», στην εξερεύνηση του υποσυνείδητου: είναι σταθερά τα θέματα του πόνου (μοτίβο των αγκαθιών), οι υπαινιγμοί στη γοητεία του απρόοπτου κι ένα αίσθημα επίμονου υπαρξικού άγχους που διαποτίζεται από προγονικές μόνιμες ιδέες (μοτίβο των εντόμων και των τεράτων). Γκράχαμ Σάδερλαντ: «Κεφάλι III» (1953). Ο Άγγλος καλλιτέχνης έδωσε μια πρωτότυπη εκδοχή του υπερρεαλισμού (Πινακοθήκη Τέιτ, Λονδίνο).